Pengenalan

PERKHIDMATAN

PERKHIDMATAN KERJA SOSIAL PERUBATAN, KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

PENGENALAN

Perkhidmatan Kerja Sosial Perubatan telah diperkenalkan di Hospital-hospital di Malaysia semenjak tahun 1952 iaitu beberapa tahun selepas Jabatan Kebajikan Masyarakat ditubuhkan. Pada peringkat awal, perkhidmatan yang diberikan lebih berupa bantuan kewangan kepada pesakit yang memerlukan, justeru itu maka nama jawatan ini dikenali sebagai ‘Lady Almoner’. Kemudian jawatan ini ditukar nama kepada Pegawai Kebajikan Perubatan. Sehingga tahun 1991 terdapat hanya 8 orang Pegawai Kebajikan Perubatan yang bertugas di Hospital Besar Negeri iaitu di Kuala Lumpur, Pulau Pinang, Ipoh, Melaka, Johor Bahru, Sabah dan Sarawak.

Dari semasa ke semasa perkhidmatan dan peranan Pegawai Kebajikan Perubatan semakin mencabar dalam kepesatan pemodenan sejajar dengan pertambahan masalah-masalah sosial yang dibawa sama oleh arus pembangunan dalam mencapai matlamat wawasan ke arah negara maju. Selari dengan perkembangan ini maka nama jawatan Pegawai Kebajikan Perubatan juga ditukar kepada Pegawai Kerja Sosial Perubatan mengikut surat kelulusan Jabatan Perkhidmatan Awam bil. JPA(S)253/2/13klt.85(16) bertarikh 13 November 2002.

Dalam era menuju kepesatan kemajuan dan pemodenan masyarakat perlu menyelitkan unsur-unsur kemanusiaan dan kerohanian. Keberkesanan perkhidmatan rawatan sosial yang direalisasikan oleh Pegawai Kerja Sosial Perubatan dapat dilihat melalui peranan pegawai-pegawai tersebut di hospital-hospital. Pendekatan rawatan sosial yang dipraktikkan kepada pesakit-pesakit dapat memantapkan jiwa mereka agar lebih berkeyakinan terhadap kewibawaan diri melawan penyakit dan menjalani kehidupan berkualiti yang dapat menyumbang kepada pembangunan individu dan negara.

Saban hari masyarakat menghadapi pelbagai gejala sosial dan masalah ini dibawa ke hospital di mana intervensi Pegawai Kerja Sosial Perubatan diperlukan. Perkhidmatan kaunseling, siasatan dan penilaian psikososial serta seliaan dibuat untuk kes-kes seperti penderaan dan penganiyaan kanak-kanak, kes-kes keganasan rumahtangga, kes-kes HIV, remaja bermasalah, kes-kes ibu melahirkan anak tanpa nikah, kes buang bayi, krisis rumahtangga, masalah kekeluargaan, pengabaian orang-orang tua, kes tekanan mental, mangsa rogol dan berbagai-bagai lagi.

Atas kesedaran pentingnya perkhidmatan atau pendekatan rawatan sosial yang dijalankan oleh Pegawai Kerja Sosial Perubatan ke arah menyumbangkan kefungsian sosial dan meninggikan tahap kualiti dan produktiviti maka bilangan anggota Perkhidmatan Kerja Sosial Perubatan juga telah bertambah kepada 108 orang di seluruh Malaysia.

SKOP KERJA

Pegawai Kerja Sosial Perubatan (PKSP) merupakan kakitangan “Allied Health” Kementerian Kesihatan Malaysia yang tergolong dalam kumpulan Pengurusan dan Profesional. Perkhidmatan Kerja Sosial Perubatan meliputi semua jabatan Klinikal yang ada di hospital melalui rujukan daripada Pakar dan Pegawai Perubatan. Penyertaan PKSP meliputi aspek promotif, preventif, kuratif dan rehabilitatif.

KUMPULAN SASARAN

Kes-kes penderaan dan Penganiayaan (Kanak-kanak / Wanita / Warga Tua)

Kes-kes ketagihan ( dadah / alkohol / gam )

Kes-kes tekanan emosi dan mental

Kes-kes penyakit berjangkit dan kronik (HIV / AID /STD/T.B / Barah dll.)

Kes-kes kemiskinan yang berkaitan dengan penyakit seperti “malnutrition”

Kes-kes cacat anggota dan cacat mental

Ibu tanpa nikah, rogol dan keganasan rumahtangga.

PERUNDANGAN SOSIAL

Semasa mengendalikan kes-kes, PKSP mestilah fasih dan faham Peruntukan Akta-akta Sosial yang berkaitan . Diantaranya ialah:

Akta Keganasan Rumahtangga
Akta Kanak-Kanak 2001
Akta Perlindungan Wanita dan Gadis
Akta Pengangkatan
Akta Orang Papa dan Pengemis
Ordinan Dadah Berbahaya

PERKHIDMATAN PENCEGAHAN (PREVENTIVE)

Mengenalpasti dan mengendalikan ” Potential Social Disease”(Potensi Permasalahan / Gejala Sosial )

Penyiasatan Sosial

Mengadakan sesi temubual dengan individu, keluarga, majikan, sekolah dan mereka yang berkaitan.
Menentukan diagnosa social ( social diagnosis)
Menentukan jenis rawatan social – kesesuaian dan kelayakan bantuan.

Pendidikan /Penyampai Maklumat dan Perkhidmatan Perundingan

PKSP berperanan sebagai perancang dan penggerak aktiviti , kordinator, peranan sokongan , khidmat nasihat dan perundingan, pusat rujukan, menguruskan dan mengendalikan ” group kaunseling , group & family support”

PERKHIDMATAN KURATIF ( RAWATAN SOSIAL )

Ini lebih berfokus kepada intervensi terhadap masalah sosial yang dikenalpasti.

Penilaian masalah psiko-sosial, sosio-ekonomi klien

Contohnya:

Kualiti perhubungan dan sokongan keluarga
Sumber-sumber dalaman- kekuatan dan kelemahan diri klien
Masalah ekonomi

JENIS PERKHIDMATAN YANG DIBERIKAN :

Perkhidmatan Bantuan Sokongan Terapi (Support Therapy).
Perkhidmatan Bantuan Praktik.
Bantuan Am

Penyediaan laporan sosial klien / keluarga untuk membantu diagnosis, rawatan dan intervensi sokongan sosial.

Khidmat Kaunseling / Terapi Sokongan

Kaunseling individu
Kaunseling keluarga
Kaunseling kelompok / kumpulan

Khidmat rundingan dan nasihat ( keluarga / pesakit / agensi-agensi berkaitan )

Bantuan Praktikal / Material / Kewangan

Menguruskan kemasukan ke institusi
Bantuan peralatan perubatan / alat tiruan / prostesis bagi kes-kes yang tidak mampu
Mengendalikan dan menguruskan sumber-sumber dana / kewangan
Kes-kes malnutrition
Keperluan tambang untuk rawatan lanjut / susulan / balik ke rumah

JARINGAN HUBUNGAN (NETWORKING)

Inter-agency ( kerajaan dan bukan kerajaan )
Intra-departmental (antara disiplin)
Mengenalpasti sumber-sumber dalam komuniti
Mendapat maklumat
Mendapat bantuan jangka pendek dan jangka panjang (material resource mobilization)
Merancang dan melaksanakan program
Mengambil bahagian dengan aktiviti-aktiviti komuniti